Viêm xoang là bệnh lý tai mũi họng khá phổ biến tại Việt Nam hiện nay. Bệnh gây đau nhức, khó chịu, ảnh hưởng lớn tới sinh hoạt và công việc hàng ngày của người bệnh. Cần nắm được các dấu hiệu điển hình của viêm xoang để sớm phát hiện, chẩn đoán chính xác bệnh và có phương án điều trị kịp thời.

Viêm xoang là bệnh gì?

Viêm xoang là tình trạng nhiễm trùng và viêm một hoặc nhiều xoang do xoang bị tắc nghẽn. Viêm xoang xảy ra đột ngột và chỉ kéo dài trong thời gian ngắn (khoảng 4 tuần) – viêm xoang cấp tính. Một trường hợp khác là viêm xoang có thể kéo dài (khoảng hơn 3 tháng) và lặp đi lặp lại gọi là viêm xoang mạn tính.

Triệu chứng và dấu hiệu
 

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm xoang là gì?

Các triệu chứng chính của viêm xoang bao gồm:

• Đau đầu;
• Ho, đặc biệt ho nhiều hơn vào ban đêm;
• Sốt;
• Thấy bị đè nặng hoặc đau ở trán hoặc mặt;
• Mũi bị nghẹt và chảy nước mũi, có dịch tiết ra màu xanh hoặc vàng xanh;
• Rát cổ họng

Nguyên nhân
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến viêm xoang như:

• Bị viêm nhiễm, tăng cơ hội nhiễm siêu vi, vi khuẩn, nhiễm nấm. Ví dụ: dị ứng, polyp mũi...
• Người có các khối u trong mũi và trong khu vực xoang dẫn đến tắc nghẽn đường dẫn lưu của xoang
• Do các rối loạn di truyền như xơ nang

Những đối tượng dễ bị viêm xoang bao gồm:

• Người có bất thường về cơ thể học như: vẹo vách ngăn mũi, phì đại cuốn mũi
• Phụ nữ trong thời gian mang thai
• Người làm việc thường xuyên với nhiều trẻ em
• Người hút thuốc lá
• Những ai có các tình trạng sau đây thì dễ bị hẹp hoặc tắc mũi, do đó nguy cơ bị viêm xoang sẽ cao hơn người bình thường rất nhiều.

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán viêm xoang?

Bác sĩ sẽ khám tai, mũi và họng. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể nội soi mũi, chụp CT xoang hoặc chụp MRI nếu nghi ngờ bạn bị viêm xoang do nhiễm nấm hoặc do các khối u nào khác.

Điều trị
Những phương pháp nào dùng để điều trị viêm xoang? (Nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng, không nên tự điều trị ở nhà)
Để giảm cảm giác khó chịu do bệnh gây ra, bạn có thể dùng thuốc xịt hoặc thuốc nhỏ trị nghẹt mũi (nên tham khảo ý kiến bác sĩ). Đối với đau đầu nhẹ, bạn có thể dùng thuốc giảm đau thông dụng chứa paracetamol như Panadol hoặc Efferagan. Bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng histamine hoặc thuốc xịt mũi corticosteroid để giảm sưng. Phương pháp này cũng đặc biệt hữu hiệu trong trường hợp bạn nếu bạn bị polyp mũi. Đối với tình trạng viêm xoang do nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ chỉ định dùng kháng sinh. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ tiến hành phẫu thuật cho bạn trong các trường hợp viêm xoang thất bại điều trị nội khoa,  viêm xoang do nhiễm nấm, vách ngăn mũi bị lệch hoặc tình trạng polyp mũi tái phát.

Phẫu thuật nội soi mũi xoang

Phẫu thuật nội soi mũi xoang là một phương pháp mổ xoang hiện đại, với nhiều ưu điểm vượt trội so với phương pháp cũ. Là phẫu thuật xoang qua đường mũi sử dụng dưới sự trợ giúp của ống nội soi.
Mục tiêu của phẫu thuật nội soi mũi xoang là phục hồi sự thông khí và dẫn lưu của phức hợp lỗ thông mũi xoang, giúp cho niêm mạc trong các xoang tự hồi phục về cấu trúc và chức năng.

Ưu điểm của phẫu thuật nội soi mũi xoang

• Phẫu thuật nội soi mũi xoang chỉ thực hiện bên trong mũi, không rạch da bên ngoài. Hình ảnh nội soi được chiếu lên màn hình, bác sĩ phẫu thuật dùng những dụng cụ rất nhỏ dành riêng cho phẫu thuật nội soi. 
• Ưu điểm vượt trội trong phẫu thuật khi dùng ống nội soi là gia tăng độ chiếu sáng, sự rõ nét và khả năng quan sát vào các khe, các mốc giải phẫu trong hốc mũi, giúp bác sĩ dễ dàng tiếp cận và đánh giá một cách chính xác các bệnh lý sâu trong hốc mũi.
• Lấy bỏ sạch bệnh tích, đồng thời bảo tồn tối đa niêm mạc lành, kể cả niêm mạc bệnh lý còn có thể hồi phục được, tránh nạo bỏ niêm mạc triệt để như trong phẫu thuật tiệt căn trước đây. 
• Giảm được tối đa các biến chứng như gây tổn thương cho mắt hay mô não đưa đến mù hay đột quỵ. 
• Tuy phẫu thuật nội soi không thể áp dụng cho tất cả các trường hợp viêm xoang. Nhưng trong những trường hợp viêm xoang có polyp thì không có một kỹ thuật nào có thể sánh với nó. Phương pháp này đem lại kết quả cao với tỷ lệ biến chứng thấp.
• Thời gian phẫu thuật khoảng 15 - 30 phút. Với những ca phức tạp, phải can thiệp nhiều xoang như xoang hàm, sàng, trán, bướm, thời gian phẫu thuật kéo dài khoảng 2 giờ.
• Người bệnh sau phẫu thuật nội soi xoang phải nhét miếng xốp để cầm máu (merocel), phần lớn bệnh nhân chỉ cần nằm lại bệnh viện theo dõi thêm một ngày sau mổ.
• Thời gian nằm viện ngắn, tuy theo tình trạng sức khỏe mà người bệnh có thể về nhà ngay ngày hôm sau hoặc về trong ngày (Day Care Treatments). 

​​​​​​​

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh viêm xoang?
 

Những thói quen sinh hoạt dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế diễn tiến bệnh viêm xoang:

• Uống nhiều nước để làm loãng dịch nhầy trong mũi.
• Không uống rượu hoặc các chất có cồn.
• Không hút thuốc lá.
• Sử dụng gạc ấm để lên vùng xoang 4 lần một ngày, trong vòng từ 1 đến 2 giờ.
• Tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng.
• Không sử dụng các loại thuốc xịt mũi không được chỉ định. Những thuốc này có thể chứa chất không phù hợp với bạn và làm bệnh xấu đi.
• Kê cao đầu vừa phải khi ngủ sẽ hạn chế tình trạng nghẹt mũi.

Nguồn tham khảo
1. Porter, Robert. Kaplan Justin. Homeier Barbara. The Merck manual home health handbook. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc, 2009. 
2. Ferri, Fred. Ferri’s Netter Patient Advisor. Philadelphia, PA: Saunders / Elsevier, 2012.
3. Acute Sinusitis: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acute-sinusitis/symptoms-causes/syc-20351671?p=1
4. Sinusitis: https://medlineplus.gov/ency/article/000647.htm
5. What is Sinusitis. https://www.webmd.com/allergies/sinusitis-and-sinus-infection?print=true
Người viết: BS. Trần Khôi Nguyên