Giật mình khi ngủ là tình trạng rất phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bé có thể đang ngủ ngon nhưng đột nhiên vẫy tay, bật khóc, rùng mình hoặc tỉnh giấc, khiến cha mẹ lo lắng. Mặc dù hầu hết là phản xạ sinh lý bình thường, nhưng nếu xảy ra liên tục có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, sự phát triển trí não và thể chất của trẻ.

Bài viết sau giúp cha mẹ hiểu rõ vì sao bé hay giật mình và cách giúp bé ngủ ngon sâu giấc.

1. Vì sao bé hay giật mình ban đêm?

1.1. Do phản xạ Moro (phản xạ giật mình)

Phản xạ Moro rất phổ biến ở trẻ dưới 4–5 tháng tuổi. Bé có thể:

• Duỗi tay chân ra

• Hít mạnh

• Dễ vùng dậy hoặc bật khóc

Đây là phản xạ sinh lý hoàn toàn bình thường, do hệ thần kinh còn non nớt.

1.2. Chu kỳ ngủ ngắn

Trẻ có chu kỳ ngủ ngắn hơn người lớn (30–45 phút). Khi chuyển giấc, trẻ dễ giật mình và tỉnh.

1.3. Môi trường ngủ không phù hợp

• Phòng quá sáng

• Nhiệt độ nóng hoặc lạnh

• Tiếng ồn đột ngột

• Chăn ga không thoải mái

Đều khiến bé dễ giật mình.

1.4. Bé đói hoặc quá no

Dạ dày trẻ nhỏ, dễ đói giữa đêm. Ngược lại, bú quá no cũng khiến ngủ không yên.

1.5. Mọc răng hoặc giai đoạn phát triển kỹ năng

Giai đoạn bé biết lẫy, bò, đứng dậy… thường ngủ chập chờn, dễ giật mình.

1.6. Căng thẳng, kích thích quá mức trước khi ngủ

Xem màn hình, chạy nhảy, chơi đồ chơi phát sáng hoặc tiếng ồn trước giờ ngủ làm bé khó ngủ sâu.

1.7. Một số vấn đề sức khỏe (ít gặp hơn)

• Trào ngược

• Nghẹt mũi, viêm mũi

• Thiếu giấc ngủ ngày

• Thiếu một số vi chất (chỉ xác định qua thăm khám)

Nếu trẻ giật mình kèm đau, khóc thét, sốt hoặc quấy khóc nhiều → cần theo dõi sát.

2. Dấu hiệu giật mình sinh lý & dấu hiệu cần lo lắng

Giật mình sinh lý (thường gặp)

• Thường xảy ra ở trẻ 0–6 tháng

• Bé giật nhẹ, rồi ngủ lại

• Bé vẫn ăn – ngủ – chơi bình thường

• Không sốt, không quấy khóc kéo dài

→ Cha mẹ chỉ cần hỗ trợ cải thiện môi trường ngủ.

Giật mình bất thường (cần lưu ý)

• Giật mình nhiều lần liên tục mỗi đêm

• Bé tỉnh khó dỗ, khó ngủ lại

• Kèm quấy khóc, bỏ bú, sốt hoặc khó thở

• Trẻ lớn trên 1 tuổi vẫn giật mình nhiều

• Bé vã mồ hôi, nhát ngủ, ngủ không sâu

→ Cần thăm khám để loại trừ nguyên nhân bệnh lý.

3. 10 cách giúp bé ngủ ngon, giảm giật mình ban đêm

(Các cách sau mang tính hỗ trợ – an toàn – khoa học.)

3.1. Quấn khăn (với bé dưới 4–5 tháng)

Quấn khăn đúng cách giúp bé cảm giác an toàn như trong bụng mẹ và hạn chế phản xạ Moro.

3.2. Thiết lập routine trước khi ngủ

Một chuỗi hoạt động giúp bé thư giãn:

• Tắm nước ấm

• Massage

• Mặc đồ thoáng

• Tắt đèn dần

• Ru bé hoặc đọc truyện nhẹ nhàng

3.3. Tạo môi trường ngủ tối ưu

• Phòng tối nhẹ

• Nhiệt độ 26–27°C

• Ít tiếng ồn

• Nệm phẳng, chắc chắn

• Có thể sử dụng white noise để giảm tiếng động đột ngột

3.4. Giảm kích thích trước giờ ngủ

Không cho bé xem TV/điện thoại 1 giờ trước khi ngủ.

3.5. Đảm bảo bé không quá no hoặc quá đói

• Bú/ăn trước khi ngủ 1 giờ

• Tránh đồ kích thích (ngọt, nước ép đóng hộp)

3.6. Tăng vận động ban ngày

Bé vận động hợp lý → cơ thể thư giãn hơn → ngủ sâu hơn.

3.7. Điều chỉnh lịch ngủ ngày hợp lý

Ngủ ngày quá nhiều khiến bé khó ngủ đêm → dễ giật mình.

3.8. Dỗ bé đi ngủ khi có dấu hiệu buồn ngủ

• Ngáp

• Dụi mắt

• Cáu gắt

• Ít giao tiếp

Đưa bé vào giấc đúng thời điểm giúp giảm giật mình khi chuyển giấc.

3.9. Cho bé ngủ độc lập (nếu phù hợp)

Trẻ biết tự ngủ lại khi chập chờn sẽ ít giật mình hơn.

3.10. Theo dõi sức khỏe của bé

Nghẹt mũi, trào ngược,… đều có thể khiến bé ngủ không yên, cần chăm sóc phù hợp.

4. Khi nào mẹ cần đưa bé đi khám?

Nên thăm khám khi:

• Bé giật mình nhiều lần gây mất ngủ

• Bé khóc thét, khó dỗ

• Kèm nôn ói, sốt, ho, khó thở

• Bé ngủ ít hơn nhiều so với nhu cầu tuổi

• Bé trên 1 tuổi vẫn giật mình liên tục

• Giật mình đi kèm co giật, tím tái (cần đi khám ngay)

Việc khám giúp loại trừ nguyên nhân bất thường và hướng dẫn chăm sóc phù hợp.

Kết luận

Bé hay giật mình ban đêm là điều rất thường gặp, đặc biệt trong những tháng đầu đời. Đa phần không nguy hiểm, chỉ cần cha mẹ điều chỉnh môi trường ngủ, lịch sinh hoạt và xây dựng routine phù hợp. Khi trẻ có biểu hiện bất thường, cần thăm khám để được hướng dẫn đúng chuyên môn.