BỆNH NẤM DA (DERMATOPHYTOSIS): CÁC THỂ BỆNH THƯỜNG GẶP VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ

Bệnh nấm da (Dermatophytosis) là nhóm bệnh da liễu do nấm sợi Dermatophytes gây ra, chiếm tỷ lệ cao trong các bệnh lý ngoài da. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, dễ lây lan và rất dễ tái phát nếu điều trị không đúng cách.

Việc hiểu rõ các thể bệnh nấm da thường gặp và phương pháp điều trị hiệu quả theo y khoa sẽ giúp người bệnh chủ động phòng ngừa và kiểm soát bệnh tốt hơn.

Bệnh nấm da (Dermatophytosis) là gì?

Dermatophytosis là tình trạng nhiễm nấm ở:

• Da

• Tóc

• Móng

Tác nhân chính là các chủng nấm sợi:

• Trichophyton

• Microsporum

• Epidermophyton

Các loại nấm này sử dụng keratin làm nguồn dinh dưỡng, vì vậy thường xâm nhập vào lớp thượng bì, nang tóc và móng.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây nấm da

Nguyên nhân trực tiếp

• Tiếp xúc với người hoặc động vật nhiễm nấm

• Dùng chung đồ cá nhân: khăn, quần áo, giày dép

Yếu tố thuận lợi

• Thời tiết nóng ẩm, ra nhiều mồ hôi

• Mặc quần áo chật, bí

• Vệ sinh da kém

• Suy giảm miễn dịch

• Bệnh tiểu đường, béo phì

Các thể bệnh nấm da thường gặp

1. Nấm da thân (Tinea corporis – Hắc lào)

Đặc điểm lâm sàng:

• Tổn thương dạng vòng tròn hoặc đa cung

• Bờ viền đỏ, có vảy

• Trung tâm lành hơn

• Ngứa nhiều, tăng khi ra mồ hôi

Vị trí thường gặp: Thân mình, tay, chân

2. Nấm bẹn (Tinea cruris)

Đặc điểm:

• Mảng đỏ giới hạn rõ ở vùng bẹn, đùi trong

• Ngứa rát, khó chịu

• Ít gặp ở nữ hơn nam

Yếu tố nguy cơ: Béo phì, ra nhiều mồ hôi, mặc quần bó sát

3. Nấm kẽ chân – tay (Tinea pedis, Tinea manuum)

Triệu chứng:

• Bong vảy, nứt kẽ ngón

• Da trắng ẩm, có mùi hôi

• Có thể kèm mụn nước

Biến chứng: Dễ bội nhiễm vi khuẩn nếu không điều trị

4. Nấm da đầu (Tinea capitis)

Đặc điểm:

• Gặp nhiều ở trẻ em

• Tóc gãy, rụng thành từng mảng

• Có vảy da đầu

⚠️ Cần điều trị thuốc uống, thuốc bôi đơn thuần không hiệu quả.

5. Nấm móng (Tinea unguium – Onychomycosis)

Triệu chứng:

• Móng dày, đổi màu vàng hoặc trắng

• Móng giòn, dễ vỡ

• Móng biến dạng

Thời gian điều trị: Kéo dài nhiều tháng

Chẩn đoán bệnh nấm da theo y khoa

Bác sĩ da liễu thường chẩn đoán dựa trên:

• Khám lâm sàng

• Soi nấm trực tiếp (KOH)

• Nuôi cấy nấm trong trường hợp cần xác định chủng

👉 Chẩn đoán chính xác giúp tránh nhầm lẫn với viêm da tiếp xúc, vảy nến, eczema.

Cách điều trị bệnh nấm da hiệu quả

1. Điều trị tại chỗ

Áp dụng cho tổn thương nhẹ, khu trú:

• Thuốc bôi kháng nấm:
  Clotrimazole, Ketoconazole, Terbinafine, Econazole…

• Bôi 1–2 lần/ngày

• Duy trì ít nhất 2–4 tuần

2. Điều trị toàn thân

Áp dụng khi:

• Nấm lan rộng

• Nấm da đầu, nấm móng

• Điều trị tại chỗ thất bại

Thuốc uống thường dùng:

• Itraconazole

• Fluconazole

• Terbinafine

⚠️ Chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ lên gan.

Những sai lầm thường gặp khi điều trị nấm da

• Tự ý dùng thuốc bôi chứa corticoid

• Ngưng thuốc khi hết ngứa

• Điều trị không đủ thời gian

• Không xử lý nguồn lây (giày dép, khăn, quần áo)

Phòng ngừa bệnh nấm da hiệu quả

• Giữ da luôn khô thoáng

• Thay quần áo khi ra mồ hôi

• Không dùng chung đồ cá nhân

• Điều trị sớm khi có dấu hiệu nghi ngờ

• Khám da liễu khi bệnh tái phát nhiều lần

Khi nào cần đi khám bác sĩ da liễu?

• Bệnh không cải thiện sau 2–4 tuần điều trị

• Nấm lan rộng hoặc tái phát nhiều lần

• Trẻ em, người cao tuổi, người có bệnh nền

Kết luận

Bệnh nấm da (Dermatophytosis) là bệnh lý da liễu phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu được chẩn đoán đúng và điều trị theo phác đồ y khoa. Việc hiểu rõ các thể bệnh thường gặp và tuân thủ điều trị sẽ giúp người bệnh kiểm soát bệnh hiệu quả và hạn chế tái phát.