Đặc điểm giấc ngủ của trẻ sơ sinh từ 0-3 tháng có rất nhiều đặc điểm khác so với trẻ lớn và người lớn. Việc tìm hiểu đặc điểm giấc ngủ trẻ sơ sinh ở từng độ tuổi, cụ thể là giấc ngủ của trẻ từ 0 - 3 tháng sẽ giúp việc chăm sóc trẻ trở nên dễ dàng và khoa học hơn.

1. Vì sao trẻ sơ sinh 1 tháng ngủ nhiều?

Trẻ sơ sinh ngủ trung bình khoảng 16-17 giờ mỗi ngày. Tuy nhiên, thời gian mỗi giấc ngủ lại kéo dài khá ngắn. Trong vòng 3 tháng đầu tiên, một giấc ngủ của trẻ sơ sinh sẽ không quá bốn giờ, dù là ngày hay đêm.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến giấc ngủ của trẻ sơ sinh rất thất thường, khó dự đoán. Đầu tiên có thể kể đến là do trẻ chưa phát triển nhịp sinh học ngủ/thức. Nhịp sinh học là một đồng hồ sinh lý trong cơ thể, xoay vòng theo thời gian đều đặn giữa buồn ngủ và tỉnh táo. Do chưa phát triển nhịp sinh học nên trẻ sơ sinh không phân biệt được ngày và đêm, thời gian trẻ ngủ vào ban đêm sẽ tương đương với ban ngày.

Khoảng từ 6 tuần đến 3 tháng, nhiệt độ cốt lõi và melatonin (một hormone giúp điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ) sẽ bắt đầu phát triển, giúp trẻ bắt đầu phát triển chu kỳ ngủ/thức và nhận ra sự khác biệt giữa ngày và đêm.

Một nguyên nhân quan trọng khác khiến trẻ 1 tháng tuổi  ngủ nhiều đó là do nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Khi mới chào đời, dạ dày của trẻ còn rất nhỏ, lượng sữa bú mỗi lần ít nên trẻ rất nhanh đói. Trong tháng đầu tiên, khoảng thời gian giữa hai cữ bú chỉ từ 2-3 giờ. Trẻ sẽ liên tục thức dậy để đòi bú. Qua tháng thứ 2, thời gian giữa các cữ bú có thể giãn ra, khoảng 3-4 giờ trẻ sẽ thức giấc để bú một lần.

Tình trạng giấc ngủ ngắn, thất thường của trẻ sẽ không kéo dài lâu. Hầu hết trẻ em, giấc ngủ sẽ ổn định khi trẻ được 3 -4 tháng.

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh thường thất thường và khó dự đoán

2. Đặc điểm giấc ngủ của trẻ sơ sinh khác với người lớn như thế nào?

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh ngắn hơn nhiều so với giấc ngủ của người lớn, nhưng cũng chia thành giấc REM (rapid eye movement) gọi là giấc ngủ cử động mắt nhanh và giấc ngủ non-REM, gọi là giấc ngủ không cử động mắt nhanh.

Trong giai đoạn ngủ REM, trẻ hay vặn mình, rên è è, mắt chuyển động bên dưới mi mắt nhắm, nhịp thở thường không đều.

Giai đoạn ngủ non REM, trẻ nằm yên, không ngủ động, ngủ sâu, khó đánh thức. Trong giấc ngủ của trẻ sơ sinh, một nửa thời gian trong chu kỳ ngủ là giấc ngủ REM.

Còn với trẻ lớn và người lớn, thời gian của giai đoạn ngủ non REM dài hơn nhiều so với giai đoạn ngủ REM. Các nghiên cứu cho rằng, giai đoạn REM ở trẻ sơ sinh kéo dài giúp cho sự phát triển não bộ của trẻ, đồng thời trẻ dễ thức tỉnh nên giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ hội chứng đột tử khi ngủ ở trẻ sơ sinh.

3. Có nên xếp trẻ sơ sinh vào một lịch ngủ cố định?

Mẹ không cần đặt trẻ vào một lịch trình ngủ cố định, đặc biệt là vào những tuần đầu tiên. Trẻ sơ sinh 1 tháng ngủ nhiều là bình thường, xuất phát từ nhu cầu sinh lý tự nhiên của trẻ. Tuy nhiên, mẹ có thể nghiên cứu, sắp xếp một lịch sinh hoạt khoa học cho trẻ.

Khi giấc ngủ trẻ 2 tháng tuổi giấc ngủ trẻ 3 tháng tuổi bắt đầu vào nhịp và dần ổn định, mẹ có thể cho con ăn, ngủ, sinh hoạt theo lịch, tập dần con theo những thói quen ngủ tốt.

Giấc ngủ của trẻ 2-3 tháng tuổi bắt đầu vào nhịp và dần ổn định

4. Mẹ có nên đánh thức trẻ sơ sinh để cho bú?

Trong hầu hết các trường hợp, mẹ không cần phải đánh thức khi trẻ đang ngủ để cho trẻ bú. Trẻ sơ sinh 1 tháng ngủ nhiều nhưng trẻ sẽ tự thức dậy khi đói. Tuy nhiên, mẹ hãy hỏi ý kiến bác sĩ về các lần bú vào ban đêm trong tháng đầu tiên nếu trẻ có các biểu hiện như:

• Không tăng trưởng và tăng cân đều đặn.
• Không thức dậy để bú sau khi ngủ hơn 4-5 giờ.
• Trẻ bú ít hơn 8-12 lần mỗi ngày.
• Số lần tã ướt ít hơn 4 tã và đi tiêu ít hơn 3 lần mỗi ngày.

5. Một số thói quen ngủ tốt mẹ nên dạy trẻ

Dưới đây là một số thói quen ngủ lành mạnh mà mẹ có thể tập cho trẻ:

5.1 Hãy để trẻ ngủ thường xuyên

Trẻ sơ sinh 1 tháng ngủ nhiều đây là sinh lý bình thường. Trong 6-8 tuần đầu tiên, hầu hết trẻ sơ sinh không thể thức lâu hơn 2 giờ. Nếu bé thức quá lâu, bé sẽ bị mệt và khó đi vào giấc ngủ. Do đó, mẹ hãy chú ý cho trẻ ngủ thường xuyên.

5.2 Dạy trẻ sự khác biệt giữa ngày và đêm

Một số trẻ sơ sinh sẽ thức thường xuyên vào ban đêm và sẽ ngủ nhiều vào ban ngày, điều này làm cha mẹ vô cùng vất vả.

Trong những tuần đầu tiên, bạn không thể làm gì nhiều để thay đổi điều này. Tuy nhiên khi bé được khoảng 2 tuần tuổi, bạn có thể bắt đầu dạy bé phân biệt ngày và đêm. Vào ban ngày, khi bé tỉnh táo, bạn có thể chơi với trẻ nhiều hơn, giữ cho ngôi nhà và phòng của cô bé luôn sáng sủa, để cho trẻ tiếp xúc với tiếng ồn xung quanh. Vào ban đêm, bạn cần giữ yên lặng, vặn đèn thấp, hạn chế trò chuyện, chơi đùa với trẻ,... để trẻ bắt đầu nhận ra ban đêm là thời gian để ngủ.

Khi bé được khoảng 2 tuần tuổi mẹ nên

dạy trẻ sự khác biệt giữa ngày và đêm

5.3 Nhận biết các dấu hiệu trẻ buồn ngủ

Nhận biết các dấu hiệu trẻ buồn ngủ như trẻ dụi mắt, quấy khóc hơn bình thường, tỏ vẻ mệt mỏi,... Khi thấy trẻ có các dấu hiệu này, hãy cho trẻ đi ngủ càng sớm càng tốt. Vì nếu càng mệt mỏi, trẻ sẽ khó đi vào giấc ngủ hơn.

5.4 Bạn có thể tạo một số thói quen trước khi đi ngủ

Bạn có thể tạo một số thói quen trước khi đi ngủ như: cho trẻ bú mẹ hoặc bú bình, vặn tắt đèn, cho trẻ dùng ti giả, hát ru trẻ hoặc cho trẻ nghe nhạc, đọc sách, vỗ về con trước khi ngủ...

Khi trẻ được 6-8 tuần, khi giấc ngủ trẻ sơ sinh 2 tháng tuổi, giấc ngủ trẻ sơ sinh 3 tháng tuổi đã dần ổn định, bạn hãy thử đặt trẻ vào nôi khi đến giờ ngủ mặc dù trẻ vẫn còn tỉnh táo. Tập dần để trẻ theo một lịch ngủ cố định. Nếu điều này không hiệu quả, bạn hãy thử lại khi trẻ lớn hơn một chút.

Nhiều mẹ thắc mắc là khi nào em bé của mình sẽ ngủ được xuyên đêm, điều này rất khác nhau giữa các bé. Một số trẻ có thể ngủ giấc ngủ dài vào ban đêm khi chỉ 3 tháng tuổi. Nhưng phần lớn trẻ sẽ có khả năng ngủ từ 8-12 giờ vào ban đêm khi được 6 tháng tuổi, trẻ có thể có những lần thức ngắn nhưng không cần bú.

Nếu bé khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc không loại trừ ảnh hưởng của bệnh lý. Bố mẹ cần tiếp tục theo dõi và quan sát các biểu hiện khác của con để chủ động đưa bé đi thăm khám sớm nếu thấy dấu hiệu bất thường.