Sử dụng vitamin C: Lợi ích và tác hại
Vitamin C là một loại vitamin thiết yếu đóng nhiều vai trò khác nhau trong cơ thể chúng ta, đặc biệt là nó hoạt động như một chất chống oxy hóa giúp chống lại các gốc tự do, bảo vệ các mô của cơ thể.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin C là một trong những vitamin đa chức năng trong cơ thể và có tác dụng hữu ích đối với sức khỏe của con người.
Vitamin C được tìm thấy trong rất nhiều loại rau, củ và quả như cam, dâu, ớt chuông, bông cải xanh, cải xoăn, rau bina, v.v... Lượng vitamin C được khuyến nghị hàng ngày là 75 mg ở phụ nữ, 90 mg ở đàn ông.
Dưới đây là các lợi ích khi bổ sung vitamin C đã được khoa học chứng minh:
1. Giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính
Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, khả năng phòng vệ tự nhiên của cơ thể bằng cách bảo vệ tế bào khỏi các phân tử có hại gọi là gốc tự do. Do đó, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh như ung thư, bệnh tim mạch.
Vitamin C và các tế bào ung thư
Thực phẩm bổ sung vitamin C có thể làm giảm các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim mạch như làm giảm nồng độ protein phản ứng C (CRP) - một dấu ấn sinh học quan trọng của tình trạng viêm đã được chứng minh là yếu tố dự báo của bệnh tim mạch. Ngoài ra, vitamin C còn giúp làm giảm cholesterol LDL (có hại), triglyceride, giúp tăng cholesterol HDL (có lợi) và ổn định huyết áp.
2. Kiểm soát huyết áp cao
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin C có thể giúp giảm huyết áp ở cả người khỏe mạnh và người bị cao huyết áp.
Trường đại học Boston – Mỹ đã từng báo cáo về vai trò quan trọng của vitamin C trong việc giảm cao huyết áp thông qua nghiên cứu trên 39 người bệnh của họ ở độ tuổi khoảng 49 tuổi. Theo đó, những người có bệnh cao huyết áp uống vitamin C mỗi ngày có huyết áp thấp hơn và ổn định hơn.
3. Giảm nồng độ acid uric trong máu và giúp ngăn ngừa các cơn gout
Khi có sự gia tăng các tinh thể acid uric trong khớp (do rượu, chế độ ăn nhiều thịt, v.v...), chúng có thể kết tinh, lắng đọng và xuất hiện triệu chứng của bệnh gout liên quan đến khớp như sưng, viêm khớp. Người bệnh sẽ cảm thấy đau đớn đột ngột và dữ dội. Thật may, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng thực phẩm giàu vitamin C có thể giúp làm giảm acid uric trong máu và giảm nguy cơ mắc bệnh gout.
4. Giúp ngăn ngừa thiếu sắt
Sắt là một vi chất dinh dưỡng quan trọng cần thiết để tạo ra các tế bào hồng cầu vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.
Bổ sung 100 mg vitamin C mỗi ngày có thể cải thiện khả năng hấp thụ sắt lên đến 67%. Vitamin C hỗ trợ chuyển đổi Fe3+ dạng hấp thụ kém thành Fe2+ một dạng dễ hấp thụ hơn, giúp cải thiện sự hấp thụ sắt từ việc ăn uống, chẳng hạn như sắt từ các nguồn thực vật và đặc biệt hữu ích cho những người kiêng ăn thịt vì thịt là nguồn cung cấp chất sắt chính. Ngoài ra, vitamin C có thể giúp giảm nguy cơ thiếu máu ở người dễ bị thiếu sắt.
5. Tăng cường khả năng miễn dịch
Vitamin C có thể tăng cường khả năng miễn dịch bằng cách giúp các tế bào bạch cầu hoạt động hiệu quả hơn, tăng cường “hệ thống phòng thủ” của làn da và giúp vết thương mau lành.
Vitamin C thúc đẩy sản xuất các tế bào bạch cầu giúp bảo vệ cơ thể chống lại nhiễm trùng và bảo vệ chúng khỏi bị tổn hại bởi các phân tử có khả năng gây hại như các gốc tự do.
Đối với da thì vitamin C là một phần thiết yếu trong hệ thống bảo vệ. Bất cứ khi nào bạn bị thương, vitamin C thúc đẩy sản xuất collagen, rút ngắn thời gian làm lành vết thương. Ngoài ra, vitamin C hoạt động như một chất chống oxy hóa và giúp củng cố sự bảo vệ của làn da.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích nêu trên thì việc sử dụng quá nhiều vitamin C cũng có thể trở thành một tác hại đối với sức khỏe của chúng ta. Những tác dụng phụ không đến từ các thực phẩm có chứa vitamin C mà đến từ việc bổ sung vitamin C ở dạng chất bổ sung như thực phẩm chức năng, v.v...
Bổ sung lượng vitamin C liều cao 1g hàng ngày hoặc lớn hơn có thể dẫn đến các tác dụng phụ trên tiêu hóa như rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, tiêu chảy, v.v... Hơn nữa, sử dụng quá nhiều thực phẩm bổ sung vitamin C có thể làm tăng lượng oxalate trong thận, có khả năng dẫn đến sỏi thận.
Tài liệu tham khảo:
Bộ Y Tế (2012). Dược thư Quốc gia Việt Nam, NXB Y học, Hà Nội.
https://www.healthline.com/nutrition/side-effects-of-too-much-vitamin-c#bottom-line
http://nutritionfortheworld.wikifoundry.com/page/Vitamin+C+-+The+pros+and+cons
https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-c-benefits#The-bottom-line
Người dịch: DS. La Dương Mỹ Duyên
– Khoa Dược Bệnh viện Nhân dân 115
