Viêm da cơ địa (Eczema, Atopic Dermatitis) là bệnh da liễu mãn tính rất phổ biến, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Bệnh dễ tái phát theo từng đợt, gây ngứa, đỏ, khô nứt và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt của trẻ và người lớn. Hiểu rõ nguyên nhân và chăm sóc đúng cách sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả, hạn chế tái phát.

⭐ 1. Viêm da cơ địa là gì?

Viêm da cơ địa là tình trạng da khô – viêm – dễ kích ứng do rối loạn hàng rào bảo vệ da và yếu tố miễn dịch. Bệnh không lây, nhưng có xu hướng kéo dài và dễ bùng phát khi gặp tác nhân kích thích.

Thường gặp ở:

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ (6 tháng – 5 tuổi)

• Người có cơ địa dị ứng

• Người có tiền sử viêm mũi dị ứng, hen suyễn

⭐ 2. Dấu hiệu nhận biết viêm da cơ địa

Triệu chứng thay đổi theo từng giai đoạn, nhưng phổ biến nhất gồm:

✔ Da khô nhiều, bong tróc

Da mất ẩm, sần sùi, dễ nứt nẻ.

✔ Mảng da đỏ – ngứa dữ dội

Ngứa nhiều hơn vào buổi tối, khiến trẻ quấy khóc, mất ngủ.

✔ Mụn nước nhỏ, dễ vỡ

Khi vỡ có thể gây rỉ dịch, sau đó đóng mài vàng.

✔ Vùng da dày sạm khi bệnh kéo dài

Gãi nhiều khiến da thâm, dày và sạm lại.

Vị trí thường gặp:

• Trẻ nhỏ: má, trán, tay, chân, nếp gấp khuỷu – khoeo

• Người lớn: cổ, cổ tay, bàn tay, mí mắt

Nếu vùng da sưng nóng, rỉ dịch, đỏ nhiều → có thể đã bội nhiễm, cần khám bác sĩ sớm.

⭐ 3. Nguyên nhân gây viêm da cơ địa

Hiện chưa có nguyên nhân cụ thể, nhưng có 4 yếu tố chính:

1. Di truyền

Trẻ có bố/mẹ bị viêm da cơ địa, viêm mũi dị ứng, hen suyễn → nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

2. Hàng rào da bị tổn thương

Da thiếu lipid → mất nước → viêm tái phát.

3. Dị nguyên từ môi trường

• Lông thú

• Phấn hoa

• Mít bẩn

• Khói bụi

• Xà phòng, nước hoa, chất tẩy rửa

4. Thời tiết & yếu tố kích ứng

• Trời lạnh, hanh khô

• Mặc đồ len

• Sữa tắm chứa chất tẩy mạnh

• Stress (ở người lớn)

➡ Khi tiếp xúc với yếu tố kích thích, da dễ bùng đỏ – ngứa – viêm.

⭐ 4. Cách chăm sóc viêm da cơ địa đúng chuẩn

Chăm sóc đúng giúp kiểm soát bệnh tốt hơn 70%.

✨ 1. Giữ ẩm da – bước QUAN TRỌNG NHẤT

Dưỡng ẩm giúp:
✔ Tái tạo hàng rào da
✔ Giảm khô ngứa
✔ Giảm số đợt bùng phát

Chọn loại dưỡng ẩm:

• Không mùi

• Không chất bảo quản mạnh

• Dạng kem đặc (cream), không dùng lotion quá loãng

Bôi 2–3 lần/ngày, đặc biệt sau khi tắm 3 phút.

✨ 2. Tắm đúng cách để tránh bùng phát

• Dùng nước ấm (không quá nóng)

• Tắm nhanh 5–7 phút

• Chọn sữa tắm dịu nhẹ, pH thấp, không hương liệu

• Không kỳ cọ mạnh

Sau tắm → lau nhẹ → bôi kem dưỡng ngay.

✨ 3. Tránh các tác nhân kích ứng

• Không dùng xà phòng mạnh, nước hoa, chất tẩy rửa

• Không mặc đồ len, đồ sợi tổng hợp

• Không cho trẻ gãi (cắt móng tay, đeo bao tay ngủ)

• Giữ môi trường phòng sạch, thông thoáng

✨ 4. Thuốc bôi khi viêm bùng phát (theo chỉ định bác sĩ)

Thông thường bác sĩ có thể chỉ định:

✔ Corticoid bôi mức độ nhẹ – trung bình

Giúp giảm đỏ – ngứa – viêm nhanh.

✔ Kem bôi ức chế miễn dịch (Tacrolimus, Pimecrolimus)

An toàn cho vùng da mỏng như mặt, mí mắt.

Tuyệt đối không tự ý mua thuốc corticoid mạnh, dễ gây biến chứng mỏng da, giãn mạch, lệ thuộc thuốc.

✨ 5. Chăm sóc từ bên trong

• Uống đủ nước

• Tăng Omega-3 (cá hồi, hạt chia)

• Bổ sung lợi khuẩn nếu trẻ hay rối loạn tiêu hoá

• Hạn chế sữa bò, đậu phộng, trứng (nếu nghi ngờ dị ứng)

⭐ 5. Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Đến bác sĩ da liễu khi:

❗ Mụn nước vỡ, rỉ dịch vàng
❗ Vùng da sưng, nóng, đau → nghi bội nhiễm
❗ Trẻ ngứa nhiều, mất ngủ
❗ Điều trị tại nhà 1–2 tuần không cải thiện
❗ Vùng tổn thương lan rộng

Khám sớm giúp tránh biến chứng và trị đúng gốc.

⭐ 6. Viêm da cơ địa có chữa khỏi hoàn toàn không?

Viêm da cơ địa là bệnh mãn tính, không thể khỏi hoàn toàn, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt và hạn chế tái phát bằng:

✔ Dưỡng ẩm đều đặn
✔ Tránh tác nhân gây kích ứng
✔ Điều trị bùng phát sớm
✔ Thay đổi lối sống

Nhiều trẻ sẽ tự giảm triệu chứng khi lớn lên (sau 5–7 tuổi).

⭐ Kết luận

Viêm da cơ địa không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng lớn đến cuộc sống, đặc biệt là trẻ nhỏ. Chăm sóc đúng chuẩn là chìa khoá giúp:

✔ Giảm ngứa – đỏ – viêm
✔ Tái tạo hàng rào da
✔ Ngăn đợt bùng phát tái diễn
✔ Giúp trẻ ngủ ngon, sinh hoạt dễ dàng hơn