Tay chân miệng là một trong những bệnh lý truyền nhiễm phổ biến nhất ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt dễ bùng phát vào mùa hè và đầu năm học mới. Bệnh tuy thường tự khỏi nhưng nếu không theo dõi và xử lý đúng cách có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong.
Bài viết dưới đây sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ về bệnh tay chân miệng ở trẻ, dấu hiệu nhận biết, cách điều trị và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
1. Tay chân miệng là bệnh gì?
Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm do virus đường ruột gây ra, chủ yếu là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Bệnh có thể lây lan nhanh chóng qua đường tiêu hóa như phân, nước bọt, bọng nước từ trẻ mắc bệnh, đặc biệt ở môi trường tập thể như nhà trẻ, mẫu giáo.
Bệnh có thể xảy ra quanh năm, nhưng thường bùng phát mạnh vào các thời điểm giao mùa, từ tháng 3 – 5 và tháng 9 – 12 hằng năm.
2. Dấu hiệu nhận biết bệnh tay chân miệng ở trẻ
● Giai đoạn khởi phát (1–2 ngày):
-
Sốt nhẹ, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy nhẹ.
-
Trẻ thường mệt mỏi, quấy khóc, dễ kích thích.
● Giai đoạn toàn phát (3–10 ngày):
-
Loét miệng: Niêm mạc miệng, lợi, lưỡi xuất hiện các vết loét đỏ hoặc phỏng nước gây đau, khiến trẻ bỏ ăn, chảy nhiều nước bọt.
-
Phát ban dạng phỏng nước: Xuất hiện ở lòng bàn tay, bàn chân, gối, mông. Các nốt này có thể để lại vết thâm, hiếm khi loét hoặc nhiễm trùng.
-
Toàn thân: Sốt cao, nôn, quấy khóc, khó ngủ.
● Biến chứng nguy hiểm:
-
Thần kinh: Viêm não, viêm màng não, co giật, hôn mê.
-
Tim mạch – hô hấp: Viêm cơ tim, phù phổi cấp, trụy tim mạch. Những biến chứng này thường do chủng virus EV71 gây ra và có thể dẫn đến tử vong nếu không xử trí kịp thời.
3. Điều trị bệnh tay chân miệng như thế nào?
Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh tay chân miệng, vì vậy việc chăm sóc đúng cách và theo dõi sát là yếu tố then chốt để tránh biến chứng.
✔️ Nguyên tắc điều trị:
-
Điều trị triệu chứng và nâng cao sức đề kháng.
-
Theo dõi chặt chẽ dấu hiệu nặng để can thiệp sớm.
✔️ Chăm sóc tại nhà:
-
Hạ sốt khi trẻ sốt trên 38,5°C bằng paracetamol hoặc ibuprofen.
-
Bù nước – điện giải bằng oresol khi trẻ nôn hoặc tiêu chảy.
-
Giảm đau loét miệng bằng glycerin borat, gel rơ miệng sát khuẩn.
-
Nghỉ ngơi tuyệt đối, tránh vận động mạnh hay tiếp xúc với nguồn lây.
-
Bổ sung vitamin C, kẽm, dinh dưỡng hợp lý để hỗ trợ hệ miễn dịch.
🔴 Đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay nếu có biểu hiện:
-
Sốt cao liên tục ≥ 39°C
-
Nôn ói nhiều, lừ đừ, ngủ gà
-
Run tay chân, đi không vững
-
Mặt tái, tay chân lạnh, nổi vân tím
-
Co giật, hôn mê
4. Phòng ngừa tay chân miệng ở trẻ em
Phòng bệnh tay chân miệng cần chủ động và toàn diện, đặc biệt trong các đợt dịch hoặc môi trường có nguy cơ cao:
✅ Biện pháp phòng ngừa hiệu quả:
-
Cách ly trẻ bệnh tại nhà ít nhất 10–14 ngày.
-
Rửa tay thường xuyên cho trẻ và người chăm sóc bằng xà phòng, nhất là sau khi đi vệ sinh, thay tã, trước khi ăn.
-
Không chọc vỡ bọng nước của trẻ để tránh bội nhiễm và lây lan.
-
Vệ sinh môi trường sống, khử khuẩn đồ chơi, dụng cụ sinh hoạt, quần áo bằng Cloramin B 2%.
-
Không dùng chung vật dụng cá nhân như ly, muỗng, khăn mặt.
-
Theo dõi các biểu hiện nghi ngờ sốt, loét miệng ở trẻ trong vùng có dịch để cách ly kịp thời.
5. Lưu ý dinh dưỡng và chăm sóc trẻ trong giai đoạn nhạy cảm
Trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi rất dễ mắc bệnh do hệ miễn dịch còn yếu, đặc biệt nếu:
-
Ăn dặm sớm, chế độ ăn không cân đối.
-
Sữa pha không đúng cách, dụng cụ không được tiệt trùng kỹ.
-
Trẻ có dấu hiệu chậm nói, chậm vận động, cần được theo dõi và hỗ trợ dinh dưỡng hợp lý.
👉 Cha mẹ cần chủ động hơn trong việc chăm sóc, theo dõi và bổ sung dinh dưỡng đúng cách để trẻ phát triển toàn diện và phòng ngừa bệnh hiệu quả.
✅ Kết luận
Tay chân miệng là bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát nếu cha mẹ hiểu rõ và xử trí đúng cách. Việc phát hiện sớm, chăm sóc đúng, bổ sung dinh dưỡng hợp lý và theo dõi sát các dấu hiệu bất thường là yếu tố then chốt giúp trẻ vượt qua bệnh an toàn.
📌 Dược sĩ Ngọc Minh – Nhà thuốc Đại Minh luôn sẵn sàng đồng hành cùng quý phụ huynh trong việc chăm sóc sức khỏe trẻ em, tư vấn phòng bệnh và điều trị các bệnh lý mùa hè.
Để lại một bình luận